Blog

FLOW is een spontane staat, een staat van openheid, een staat van ontvankelijkheid, een staat van geleiding en soms zelfs van supergeleiding van de creatieve levensenergie. Wie zou dat niet willen? En toch is FLOW meer uitzondering dan regel.

Ik wil in deze blog eens meer in detail ingaan op hoe dat komt en wat je kunt doen om meer FLOW te kennen.

Wat vaak onderschat wordt, is de rol van ons autonome zenuwstelsel in dit hele verhaal. FLOW is de tegenpool van FREEZE.

Chronische staten van weerstand (niet-flow) in ons lijf zijn zo goed als altijd symptomen van een verstoord autonoom zenuwstelsel. Zelfs staten als autisme, depressie, asperger, borderline en schizofrenie hebben met elkaar gemeen dat het autonoom zenuwstelsel van de persoon verstoord is.

Polyvagale theorie

De polyvagale theorie van neuroloog Stephen Porges geeft daarover merkwaardige inzichten.

In 1994 werd de polyvagale theorie geïntroduceerd door Stephen Porges, directeur van het Brain-Body Center aan de Universiteit van Chicago. Het is ondertussen niet langer meer een theorie maar een wetenschappelijk bewezen feit.

Stephen Porges observeerde dat de vecht- en vluchttheorie over menselijk gedrag hiaten vertoonde. Hij ging daarom op onderzoek naar de ontbrekende schakel.

In de oude versie van de werking van het autonome zenuwstelsel waren 2 luiken: het sympatische systeem was bekend als het ‘vecht- en vluchtsysteem’, het parasympatische als het ‘rust- en herstelsysteem’.

De vraag van Porges was waarom dat herstelsysteem bij zoveel mensen niet meer functioneerde met als gevolg chronische condities, zowel lichamelijk als psychisch.

Wat Porges uiteindelijk ontdekte is dat er niet 2 maar 3 systemen zijn in het autonome zenuwstelsel.

De nervus vagus ofwel ‘zwervende hersenzenuw’

Het parasympatische zenuwstelsel heeft namelijk zelf ook 2 afdelingen met heel verschillende functies.

De ‘koningin’ van het parasympatische systeem is de tiende hersenzenuw, ook bekend als de ‘zwervende hersenzenuw’ of de ‘nervus vagus’. Vandaar de term ‘polyvagaal’ wat verwijst naar ‘meer dan 1 vagus’.

Porges ontdekte dat de vagus twee evolutionaire afdelingen heeft: de oudste noemde hij de dorsale vagus, de nieuwste de ventrale vagus. Dorsaal verwijst naar de achterkant van het lichaam, ventraal naar de voorkant.

De dorsale vagus gaat van de oudste hersenen (in het achterhoofd) tot aan de blaas en anus en beïnvloedt alle organen.

Het oudste en grootste deel van de dorsale vagus zit in de darmen en is ook bekend als ‘het tweede brein’ (500 miljoen neuronen in de darmwand). Dat is ons instinctcentrum en het speelt ook mee bij intuïtie en FLOW.

De ventrale vagus loopt van het hart naar het hoofd en in het bijzonder het gezicht. Het is door de ventrale vagus dat wij spontaan verschillende gezichtsuitdrukkingen hebben bij verschillende innerlijke staten. Die zijn universeel dezelfde in alle culturen.

Het is ook met de ventrale vagus dat wij onbewust de gezichtsuitdrukkingen van anderen ‘lezen’ om uit te maken of ze veilig zijn. De ventrale vagus ‘leest’ ook stemintonaties.

Porges definieerde daarom het ventrale deel als het ‘social engagement system’. Het is hoe we op onderbewust niveau veiligheid of het gebrek daaraan in relaties inschatten.

Het ‘social engagement system’ is de meest recente ontwikkeling van ons overlevings- arsenaal: overleven in groepen.

Onze ventrale vagus neemt – als deel van ons overlevingssysteem – instant sociale signalen waar op een niveau ver onder ons bewustzijn.

Porges moest daarvoor een nieuwe term uitvinden: ‘neuroceptie’

Het is via ‘neuroperceptie’ dat ons zenuwstelsel gezichten leest en stemintonaties als veilig of onveilig beoordeelt. Daarom reageert een baby anders op bekende gezichten dan op onbekende gezichten. Daarom kan de stem van een moeder (of vervangende opvoeder) ook een baby sussen.

Wanneer er volgens onze neuroceptie, onveiligheid dreigt schakelt de vagus bijvoorbeeld ook het middenoor uit om zich beter te kunnen focussen op hele hoge en lage tonen (‘gevaar’).

Omdat deze neuroceptie in relaties erg snel moet gaan (de ander is al vlakbij) is het nieuwste deel van de vagus – de ventrale vagus – ‘gemyeliniseerd’.

Myeline is een vettige stof die op veel plaatsen in het zenuwstelsel het axon (de zenuwvezel) omhult – zie de afbeelding bovenaan.

Myeline zorgt ervoor dat boodschappen (zenuwimpulsen) sneller worden doorgestuurd naar de hersenen en naar andere lichaamszones. Zonder myeline zou een dergelijk impuls er veel langer over doen om via het axon (de zenuwvezel) de ‘volgende’ zenuwcel te bereiken.

De oude afdeling van de vagus – de dorsale vagus – is niet gemyeliniseerd en reageert trager. Het is waar de freeze respons gebeurt. Vechten en vluchten moet eerst geactiveerd worden en dat moet veel sneller gaan.

Wat Stephen Porges wetenschappelijk onderbouwde is dat verbondenheid met andere mensen geen luxe is maar een biologisch imperatief!

Dat imperatief verklaart bijvoorbeeld waarom eenzaamheid tot depressie en chronische ziektes kan leiden en waarom mensen met sterke sociale netwerken gemiddeld langer leven en ook sneller genezen. Het verklaart ook de mogelijks levenslange gevolgen van onveilige hechting in de eerste 3 levensjaren. Een baby heeft nog geen woorden en heeft ook nog geen ontwikkelde linker hersenhelft. Een baby heeft alleen ‘neuroceptie’ om te evalueren of een relatie veilig is.

Wat maakt nu dat zovele mensen niet langer vlot kunnen schakelen tussen ‘vechten en vluchten’ en ‘tot rust komen en helen’? De verklaring ligt bij de dorsale vagus.

De oorzaken van weerstand, ‘niet-flow’

Wanneer we ons veilig voelen kunnen we ‘in relatie zijn’ en neemt de ventrale vagus de leiding. We zijn dan meer ‘geleider’ dan ‘weerstand’. We kunnen dan ook goed luisteren naar anderen want het middenoor is open en de menselijke stem is deel van de middenfrequenties.

Wanneer we ons in een relatie onveilig voelen (om echte of ingebeelde redenen) neemt de sympathicus meteen over en wordt het vecht- en vluchtsysteem ingeschakeld. Dat impliceert hogere bloeddruk, sneller ademen, etc.

Pas wanneer we niet kunnen vechten of vluchten wordt vervolgens de dorsale vagus ingeschakeld en gebeurt een mate van freeze respons (essentieel een staat van verdoving tegen de pijn). In sommige gevallen zullen we zelfs bezwijmen (flauw vallen heet ook ‘de vagale reactie’).

Niet alleen shocktrauma maar ook herhaalde gevoelens van onveiligheid in relaties – waarbij we niet kunnen vechten of vluchten – kunnen zorgen voor chronische dorsale vagus activiteit! De eerder ontwikkelde gevecht- en vluchtenergie wordt dan telkens onderdrukt en blijft dus in ons systeem zitten.

Gevolg: ons systeem kan nu niet meer zo vlot schakelen tussen sympaticus en parasympaticus. Veel mensen lijden daarom aan overactiviteit in de sympaticus (hyperactiviteit, piekeren, onrustige benen, niet kunnen stilzitten…) terwijl veel andere mensen juist niet goed meer tot actie of kiezen kunnen komen.

Beide soorten onevenwichten in het autonome zenuwstelsel veroorzaken staten van weerstand en dus ‘niet-flow’.

FLOW is een staat van balans tussen rust en actiecapaciteit

Wanneer Yang en Yin met elkaar in evenwicht zijn wordt Yang moeiteloosheid en Yin eenvoud. ~I Ching

Voor FLOW moet de ventrale vagus de leiding hebben. Alleen dan kan ons hart open zijn. Zowel een chronisch overactieve sympaticus als een overactieve dorsale vagus sluiten het hart en verstoren verbinding en FLOW.

Alleen een goed functionerende ventrale vagus kan in situaties die niet over leven en doodgaan, zoals bij een woordenwisseling bijvoorbeeld, de automatische vecht- en vluchtreacties kalmeren.

Dat kalmeringsproces wordt de ‘vagale rem’ genoemd. De ‘vagale rem’ is wat je helpt om proactief te zijn in situaties waarin je anders reactief zou worden. Deze ‘vagale rem’ houdt je uit het drama…

Het mechanisme achter zelfregulering is de ‘vagale rem’

Idealiter heb je dat als baby en kleuter geleerd via co-regulering met de primaire opvoeders. De ventrale vagus van de baby of kleuter wordt dan getraind om kalm te worden dankzij de kalmte en veiligheid van de primaire opvoeder.

Bij mensen die als kind onveilig gehecht werden is de ventrale vagus minder ontwikkeld komt de vecht- en vluchtreflex veel sneller naar boven in sociale situaties. De ‘vagale rem’ kan dan niet of minder tussen komen.

Tachtig procent van alle signalen die door de vagus stromen zijn afferent d.w.z. opwaarts van het lichaam naar de hersenen. Slechts twintig procent zijn efferent d.w.z. signalen naar het lichaam vanuit de hersenen.

Tenzij we zelfregulering geleerd hebben zullen onze emotionele staten dus zeer vaak op reactieve wijze bepalen wat we denken, doen en zeggen. Vandaar al het drama in relaties…

Daarom zijn goed getrainde, gedisciplineerde atleten bijvoorbeeld ook vaker in FLOW. Discipline en overgave namelijk zijn beide nodig voor FLOW!

Meer FLOW door de ventrale vagus te herstellen

Om meer FLOW (ook in relaties) te kennen dienen velen van ons het functioneren van de ventrale vagus te herstellen. De oefeningen van het HeartMath instituut zijn essentieel daarop gericht. Yoga en ademhalingsoefeningen helpen er ook bijvoorbeeld ook bij. Daarom behandel ik ook beide soorten vagus training in mijn online cursus.

De meest moderne trauma therapieën zijn ook gericht op het herstel van de ventrale vagus rol (door nadruk op de veiligheid in de therapeutische relatie en door progressief trainen van de zelfregulering van het zenuwstelsel).

De ventrale vagus herstelt zich ook beetje bij beetje door bijvoorbeeld te doen waar je hart blij van wordt en hij kan bijvoorbeeld ook helen door een relatie met een dier of door het ervaren van echte vriendschap en liefde en nog veel meer. We gaan daar ook op in tijdens de online cursus ‘Leren loslaten’.

Ik zal er trouwens eveneens uitgebreid over schrijven in mijn komende boek over Trauma en de relatie tussen freeze, fight, flight en flow.

Als je interesse hebt om makkelijker in FLOW te raken en met loslaten bezig te gaan, er is nu een online training om te leren loslaten. Je kan beginnen met 3 gratis lessen. Om te starten met de gratis lessen surf naar https://lerenloslaten.com/3-gratis-lessen

Ik wens je diepe ontspanning en een leven vol gezondheid, geluk en FLOW toe!

Hartegroet,
Jan Bommerez

De polyvagale theorie werd in 1994 geïntroduceerd door Stephen Porges. Hij observeerde dat de vecht- en vluchttheorie over menselijk gedrag hiaten vertoonde. De vraag van Porges was waarom het herstelsysteem (parasympatische staat) bij zoveel mensen niet meer functioneerde met als gevolg een enorme variatie aan chronische condities, zowel lichamelijk als psychisch.

Wat Porges uiteindelijk ontdekte is dat er niet 2 maar 3 systemen zijn in het autonome zenuwstelsel. Het parasympatische zenuwstelsel heeft namelijk zelf ook 2 afdelingen met heel verschillende functies.

De ‘koningin’ van het parasympatische systeem is de ‘nervus vagus’. Porges ontdekte dat de vagus twee evolutionaire afdelingen heeft: de oudste noemde hij de dorsale vagus, de nieuwste de ventrale vagus. Vandaar de term ‘polyvagaal’.

De dorsale vagus gaat van de oudste hersenen (de hersenstam) tot aan de blaas en anus en beïnvloedt alle organen.

De ventrale vagus loopt van het hart naar het hoofd en in het bijzonder het gezicht. Het is met de ventrale vagus dat wij onbewust de gezichtsuitdrukkingen van anderen ‘lezen’ om uit te maken of ze veilig zijn. De ventrale vagus ‘leest’ ook stemintonaties. Porges definieerde daarom het ventrale deel als het ‘social engagement system’. Wat Stephen Porges wetenschappelijk onderbouwde is dat verbondenheid met andere mensen geen luxe is maar een biologisch imperatief!

Dat imperatief verklaart bijvoorbeeld waarom eenzaamheid tot depressie en chronische ziektes kan leiden en waarom mensen met sterke sociale netwerken gemiddeld langer leven en ook sneller genezen. Het verklaart ook de mogelijks levenslange gevolgen van onveilige hechting in de eerste 3 levensjaren. Een baby heeft namelijk nog geen woorden en heeft ook nog geen ontwikkelde linker hersenhelft. Een baby heeft alleen ‘neuroceptie’ om te evalueren of een relatie veilig is. Ze kunnen zich dus onveilig voelen door het ‘lezen’ van gezichten en het luisteren naar stemintonaties of door gebrek aan voldoende veilige interactie (onbewuste verwaarlozing).

De spanningen van oude onverwerkte ervaringen houden het onevenwicht in het autonome zenuwstelsel in stand. Daarom is het loslaten van opgeslagen overlevingsstress zo goed voor ons welzijn.

Omdat ik fulltime werk aan een boek over trauma is mijn live workshop (waaraan duizenden mensen in Nederland en Vlaanderen deelnamen) vervangen door een online training met veel praktische oefeningen. Je krijgt een jaar onbeperkt toegang tot de lessen en oefeningen. Zo kun je 52 weken lang elke dag een beetje (of veel) loslaten…

Er zijn 3 gratis lessen die je kunt uitproberen via de pagina https://www.lerenloslaten.com/3-gratis-lessen/

Ik wens je alvast een leven toe vol gezondheid, geluk en FLOW!

Hartegroet,

Jan Bommerez

Een docent houdt een glas water vast en vraagt; Hoe zwaar denken jullie dat dit glas is?

Tussen 200 en 500 gram, zeiden de leerlingen.

Klopt, zei hij. Maar het échte gewicht van dit glas heeft geen echte betekenis.

Wat wél veel betekent, is hoe lang je het glas vasthoudt.

Als je het een minuut vasthoudt is het niet zo zwaar. Na een uur vasthouden, krijg je kramp in je arm. Na een hele dag zal je je waarschijnlijk verlamd voelen.

In alle gevallen is het gewicht van het glas niet verandert. Maar hoe langer je het vasthoudt, hoe zwaarder het wordt.

Stress en angst zijn net als een glas water. Als je ergens kort stress van hebt, gebeurt er niks erg.

Als we er langer aan denken, begint het pijn te doen.

Als we er de hele dag over denken, zullen we ons verlamd voelen en niet in staat zijn om iets te doen.

Het is dus belangrijk om los te laten waar je stress van krijgt.

Dus elke avond voordat je gaat slapen; zet je stress opzij. Stress die je misschien de hele dag al mee hebt gedragen. Voorkom dat je ze meeneemt in de avond.

“Hou het glas niet langer vast – zet het naast je neer”

In de cursus behandel ik diverse oefeningen om dieper te ontspannen en oude stress los te laten. Ga naar de volledige cursus loslaten of probeer het eerst uit met 3 gratis lessen.

Ik wens je diepe ontspanning en een leven vol gezondheid, geluk en FLOW toe!

Hartegroet,

Jan Bommerez

Wanneer kleine kinderen stress hebben klagen ze algauw over buikpijn…Dat is omdat de dorsale vagus van de hersenstam direct naar alle organen onder het middenrif gaat en omdat bij kinderen die neurale ‘snelweg’ nog open is (het verkeer gaat voor meer dan 80% van de organen naar de hersenen en slechts minder dan 20% van de hersenen naar de organen).

Bij normaal functioneren zorgt de dorsale vagus voor de werking van onze organen (rest and digest modus) – maar in dat evolutionair oudste besturingssysteem gebeurt ook de freeze reflex wanneer we niet kunnen vechten of vluchten.

Naarmate we meer stress en trauma meemaken in ons leven en we dus meer freeze in het systeem krijgen, verliezen we meer en meer die directe verbinding en dus ook het ‘buikgevoel’.

We leven meer en meer in ons hoofd

Maar op termijn (meestal na 50ste of 60ste maar het kan ook eerder ) krijgen veel mensen spijsverteringsklachten, of seksuele klachten, of plasproblemen of zaken als IBS, colitis, constipatie, … Of nog erger, kanker.

Onze ‘jeugd’ kan ons verstoorde systeem vele jaren voor ons in ‘functionele freeze’ houden door van alles te compenseren maar op een keer lukt dat niet meer zo goed.

Dan denken mensen ‘dat het aan de leeftijd ligt’… Of dat ze van dieet moeten veranderen, Of ze slikken allerlei zuurremmers en laxeermiddelen, etc.

Wat echter vooral nodig is, is om de verbinding hoofd-buik te herstellen. Dat betekent: de dorsale vagus ‘ontdooien’. Traumatherapie, Yoga. Ademhalingsoefeningen. Leren loslaten. Cranio-sacraal, EMDR, You name it… Raadpleeg een deskundige als je wat herkent.

Onze maatschappij in het algemeen en de zorg in het bijzonder is nog zo trauma-onbewust… Zo jammer!

Neem actie voor je welzijn door te leren diep te ontspannen en oude stress loslaten.

In de cursus behandel ik diverse oefeningen om dieper te ontspannen en oude stress los te laten. Ga naar de volledige cursus loslaten of probeer het eerst uit met 3 gratis lessen.

Ik wens je alvast een leven toe vol gezondheid, geluk en FLOW!

Hartegroet,

Jan Bommerez

In dit blog ga ik in op rouwen over verlies en de instinctieve reactie op voortdurende machteloosheid. Omdat we als foetus, als baby en als peuter helemaal afhankelijk zijn, is het niet vervullen van onze primaire emotionele, spirituele en soms zelfs fysieke behoeften niet alleen traumatisch maar ook per definitie een relatietrauma.

‘Complex trauma’ is zowat synoniem met ‘primair relatietrauma’.

Complex trauma is niet het gevolg van één shockgebeurtenis (zoals een ongeval) maar van een herhaling van schijnbaar zelfs kleine incidenten. Onze reacties op deze herhaalde momenten van emotionele, spirituele en/of fysieke pijn worden verweven in de groei van ons zenuwstelsel (inclusief de hersenen en de zo enorm belangrijke nervus vagus).

Daarom heeft complex trauma een levenslange invloed, niet alleen op onze gezondheid maar ook op onze relaties.

Onze hersenen groeien in volume nooit meer dan tijdens onze eerste 3 levensjaren.

Maar ook ons hart lijdt mee onder onze niet vervulde basisbehoeften…

Eigenlijk werd in het geval van niet afstemming op onze basisbehoeften meerdere keren ons hart gebroken zonder dat we daar woorden voor hadden. Daar hoort een heel diep woordeloos verdriet bij. Dat verdriet zit echter meestal onder een laag van enorme boosheid, zeg maar woede.

De instinctieve reactie op voortdurende machteloosheid is woede

Het is een overlevingsreactie om als onmachtig kind op zeer sterke manier aandacht te vragen omdat je geen andere manier meer hebt.

Een kind huilt dan op een woedende manier.

Als die woede ook nog eens wordt genegeerd of erger nog, zelfs afgestraft volgt diep, diep verdriet – een gevoel van enorme verlatenheid, eenzaamheid, verworpenheid, toxische schaamte (die bevat de woordeloze overtuiging ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘er scheelt iets met mij’, ‘ik ben ongewenst, of nog een andere variante of combinatie). Het is een zielstrauma. Franz Ruppert benoemt 2 varianten van dit zielstrauma:’liefdestrauma’ en ‘identiteitstrauma’.

Omdat vechten (boosheid) niet helpt en vluchten niet kan volgt automatisch de freeze reflex. Onder die freeze zit echter een vulkaan aan emoties. Stel je voor welke kracht nodig is om die te onderdrukken en hoeveel levensenergie dat kost. Je kan van complex trauma ook chronisch vermoeid worden. CVS is zo goed als zeker een traumasymptoom net als auto-immuunziektes zoals colitis, fibromyalgie, reumatoïde artritis, IBS, Crohn en vaak ook kanker dat zijn.

Dat gebeurt allemaal voor onze linker hersenhelft ontwikkeld is en dus zonder dat we daar later woorden of bewuste context bij hebben. Het zit in wat we noemen ons ‘impliciet geheugen’ d.w.z. het lichaam weet het wel maar wij niet.

Freeze en contractie zitten rouwen over verlies in de weg

Het lichaam is ons onderbewuste zegt Candace Pert in “Molecules of emotion’. Diep in ons lijf – in ons onderbewuste – zit in het geval van onveilige hechting – of (veelal onbedoeld) misbruik of verwaarlozing – grote woede en immens verdriet. Het is diepe, diep zielepijn.

Om op diep niveau ontwikkelingstrauma te helen is kunnen rouwen om ‘de vroege dood van veiligheid en verbinding’ in ons leven een vitale en veelal onbekende factor.

Maar de lagen van freeze en contractie zitten dat rouwen over verlies aardig in de weg…

Freeze is een soort zelfverdoving met endogene (lichaamseigen) pijnstillers (opioïden).

Het is niet evident om ‘bewust’ te gaan rouwen voor iets dat zo lang geleden is en zo diep verborgen zit. Het is verder ook niet erg aantrekkelijk om die diepe zielepijn wakker te maken. Ons onderbewuste houdt ons daarvan weg. Want reken maar dat onderdrukt kindtrauma pijn doet tot in je botten. In de Kabbala worden de botten genoemd als dat wat dichtst bij de ziel staat… (het merg bevat bijvoorbeeld multipotente stamcellen).

Rouwen is zeer noodzakelijk om los te komen van het patroon van zelfverlating (dissociatie) dat bij vroeg trauma hoort zodat je uiteindelijk diep kunt beseffen dat het niet jouw schuld was. Niet op rationeel niveau, maar tot diep in je cellen. In vroeg trauma zit zoals reeds vermeld ook altijd toxische schaamte (een woordeloos gevoel van niet goed genoeg te zijn).

We dienen de innerlijke criticus te ontwapenen

Dat is ook waarom we in co-dependente relaties terechtkomen. Dat heet tegenwoordig anders: ‘self love deficiency syndrom’. We hebben onszelf verlaten door dissociatie en we zijn helemaal gericht op de ander. De tegenpool in vo-dependente relaties heeft het omgekeerde patroon; die kan geen empathie hebben voor anderen en wil alleen maar krijgen. Dat is het co-dependente patroon: een poging tot relatie tussen ‘gever’ en een ‘nemer’ met kinderwonden. Verder dan een poging komt het nooit.

De toxische schaamte houdt samen met de diepe angst ook de zogenaamde ‘innerlijke criticus’ in leven. Die innerlijke stem staat dan ook weer het rouwen in de weg want ‘je moet niet zo huilen’ en ‘je moet je niet zo opwinden’, ‘je moet het loslaten’, ‘niet flauw doen’…, etc.

We dienen de innerlijke criticus (als die in ons leeft) te ontwapenen met diep mededogen voor ons jonge weerloze zelf.

Een andere (enorme) hindernis voor rouwen over de pijnlijke kindertijd is de zogenaamde ‘spirituele bypass’ die dicteert dat je daar als spiritueel wezen allemaal boven staat. Boosheid is niet spiritueel weet je wel… En ik slachtoffer? Nee hoor! Ik heb dat allang vergeven! Ja ja..

Ik had recent een paar keer iets gepost op FB over rouwen en kreeg daar veel commentaar op van een ‘spirituele coach’. Ik was niet in staat aan hem uit te leggen waarom rouwen zo belangrijk is… De spirituele bypass is een vorm van dissociatie: je ‘zweeft’ boven de pijn en ontkent dat die er is. Ik heb zelf ook jarenlang in de spirituele bypass gezeten omdat ik niets wist van mijn trauma’s.

Rouwen – hoe doe je dat dan?

Pete Walker, auteur van ‘The Tao of Fully Feeling’ reikt 4 processen aan om het rouwproces over de traumatische kindertijd te helpen.

1. Boosheid opwekken

Het verdriet zit onder de boosheid, dus die dienen we eerst aan te pakken.

Het proces bestaat er in om je aanvankelijk ‘kunstmatig’ op te winden over het verraad dat je hebt meegemaakt, over de veiligheid die je hebt gemist, over de onveilige hechting die nu nog in je relaties meespeelt, over hoe de onderdrukte pijn die misschien je hele leven heeft scheef getrokken, over de chronische pijn die je echt niet verdiend hebt….

Onderdrukte boosheid en woede worden op termijn rancune of depressie.

Die rancune of depressieve gevoelens dienen we uit te spreken, ook als we ze nog niet voelen. We dienen de onrechtvaardigheid die ons is aangedaan – ook als het uit onmacht was – onder woorden te brengen en te voelen in ons lijf.

Je kan wel bewust begrip hebben voor hoe het allemaal gebeurd is maar je lijf – je onderbewuste – is daar niet veel mee gebaat. Impliciet geheugen (celgeheugen) verdwijnt daarmee niet.

Als de signalen van complex trauma er zijn (en die dien je te leren kennen als je ze niet kent), helpt redeneren en erover praten niet zoveel. De sprirituele bypass loert ook om de hoek…

Door de linkerhersenhelft te activeren met woorden en ingebeelde situaties breng je het impliciet geheugen (rechterhersenhelft) in contact met de linkerhersenhelft en herstel je beetje bij beetje de balans. Je doet dat niet met het originele verhaal – want daar ken je de details niet van – maar met een nieuwe duiding. Een nieuwe ‘narrative’ zoals neuropsychiater Dan Siegel dat noemt.

Ook tekeningen maken – zonder daar veel bij na te denken en zonder je af te vragen of het wel juist is – kan een nieuwe narrative helpen maken en nieuwe neurale paden aanleggen.

Een van de functies van de linkerhersenhelft is om dingen een plaats te geven. Dat kan niet zolang alles impliciet is. Er bewust mee bezig zijn om het alsnog een plaats te geven activeert ook een verbinding van de linkerhersenhelft met de rechterhersenhelft.

Door de linkerhersenhelft ‘online’ te brengen kun je dat wat wat onderdrukt is beetje bij beetje gaan mobiliseren en uitdrukken.

Boosheid opwekken (ook als dat gek voor je voelt) heeft ook als doel om de schuld en schaamte van je vroegste onschuldige zelf af te halen en ze te verwijzen naar de echte verantwoordelijken (ook als ze niet wisten wat ze deden).

Boosheid opwekken heeft ook verder ook als doel om uit de machteloosheid van de freeze te breken.

Als je in een omgeving bent die dat toelaat kan het schudden van je lijf en stampen op drumgeluiden en ook vocaliseren heel bevrijdend zijn. Ik vertel daar later meer over in het traumaboek.

Todat we onze instinctieve boosheid en woede kunnen contacteren en mobiliseren zal er niet veel ‘ontvriezing’ kunnen gebeuren.

Boosheid tilt je uit de angst en uit de bevriezende verschrikking die je als machteloze foetus of baby ervoer zonder enige mogelijkheid om het te begrijpen.

Contact maken met de boosheid kan voor sommigen onder ons (mezelf inbegrepen) ook het pleasergedrag helpen doorbreken.
Op een keer breekt er dan ook hartverscheurend verdriet doorheen.

2. Huilen: de meest basale opluchting van het hart

Boosheid is de yang factor in rouwen, huilen de yin factor.

Niets ontwapent de innerlijke criticus zozeer als schaamteloos en bevrijdend kunnen snikken.

Zeer primair (soms hartverscheurend) huilen bevrijdt ons onderdrukt vermogen tot zelfliefde en maakt diep mededogen voor ons jonge zelf mogelijk.

Huilen ontvriest het hart als niets anders. Verdriet loslaten gaat best als er een veilige ander bij is.

Omdat we instinctief (uit onze stamtijd) rouwen ervaren als iets dat in gemeenschap gebeurt, komt er vaak diep verdriet (maar ook boosheid) boven in een veilige groep, zoals tijdens onze training tot Loslaatcoach™.

Boosheid en huilen zijn BEIDE nodig om het rouwproces volledig te maken. Zonder de tranen blijft de boosheid smeulen en zonder de boosheid blijft het verdriet pruilen. De yin en de yang zijn BEIDE nodig om de innerlijke balans te herstellen.

3. Verbaliseren door te schrijven (‘journaling’)

Verbale expressie zowel in vocaliseren als in schrijven helpt om de emoties uit hun verbanning te halen. Zelfs langdurige rugklachten kunnen oplossen door schrijven in een dagboek…

Rugchirurg Dr David Hanscom genas zijn eigen ondraagkijke rugklachten door ‘journaling’ en geeft daar nu workshops over – hij ondermijnde bewust zijn eigen chirurgpraktijk om mensen te helpen zoals hij geholpen werd – wie daar meer wil over weten: Back in control – A surgeon’s roadmap out of chronic pain, David Hanson MD. Ik kwam dat boek tegen tijdens mijn trauma research.

De kunst is om bij het schrijven de woorden te laten ontspringen uit een gevoelsstaat, niet uit denken. Zolang er geen emoties bijkomen helpt verbaliseren niet zoveel.

Het taalcentrum zit in de linkerhersenhelft. Bevriezen is gerelateerd aan de rechterhersenhelft en aan het afsluiten van de linkerhersenhelft. Verbaliseren kan daarom het onevenwicht tussen links en rechts mede helpen oplossen.

Het is wel een proces van volhouden – dagelijks een beetje als een aanzwellende stroom – tot dingen plots kunnen vrijkomen. Het is een soort hele trage EMDR… (EMDR activeert de beide hersenhelften afwisselend).

Verbaliseren kan ook goed helpen om de innerlijke criticus van antwoord te dienen! Je kan ook boze brieven schrijven naar je opvoeders en die dan verbranden (niet opsturen dus).

Een speciale en zeer helende vorm van verbaliseren is om emoties veilig te leren uitdrukken in een bestaande relatie met behulp van Verbindende Communicatie (Marshall Rosenberg). Dat kan met een ouder/opvoeder die nog leeft maar ook in een partnerrelatie.

De technieken van Rosenberg kunnen ook helpen bij de innerlijke dialoog met je innerlijke kind. Ik ga daarop ook in tijdens de online cursus ‘Leren loslaten’.

Het is niet de online versie van de dagworkshop (2 dagdelen) maar van de weekend workshop (6 dagdelen). Er is dus ook veel extra materiaal voor wie de dagworkshop gevolgd heeft.

4. Lichaamsgerichte mindfulness

Bewust aanwezig zijn bij wat je voelt in je lijf, ook als je niet weet waar het om gaat, helpt eveneens om impliciet geheugen te ontladen. Ook dat komt deels aan de orde in de online training ‘Leren loslaten’.

Fysieke pijn of ongemak verbergt vaak onderdrukte emoties. Het gaat dus niet alleen over het voelen van emoties maar ook van allerlei sensaties in je lijf en erbij blijven tot ze zich ‘openen’ of oplossen.

Rugpijn verbergt vaak boosheid. Ook spanning in de kaken verbergt boosheid. Verstoorde spijsvertering is ook vaak een gevolg van onderliggende boosheid (zoals zure oprispingen),

Verdriet zit vooral in darmen en longen maar ook in de keel en de neusholte. Verstard verdriet komt er ook soms uit als slijm…

Om bij de dieper onderdrukte emoties te komen dien je dieper en dieper te leren ontspannen. In de online cursus ‘Leren loslaten’ zit daarom ook een Yoga Nidra oefening. Yoga Nidra is ook bekend als de ‘yogislaap’. Het is een methode om langdurig in delta te zijn zonder te slapen

De online training ‘Leren loslaten‘ is een soort aanloop voor wie iets dient rouwen en dat (nog) niet kan.

Loslaten van meerdere lagen zorgt voor de ruimte waarin de diepere traumatische lagen beetje bij beetje kunnen bovenkomen. Dat kan vrij lang duren maar het alternatief is ziek worden op latere leeftijd.

Als je interesse hebt om meer met rouwen over verlies of andere vormen van loslaten bezig te gaan, er is nu een online training om te leren loslaten. Je kan beginnen met 3 gratis lessen. Om te starten met de gratis lessen surf naar https://lerenloslaten.com/3-gratis-lessen

Hartegroet,

Jan Bommerez

We hebben de neiging ons lichaam en onze fysieke gezondheid veel meer te bewaken dan onze emotionele gezondheid. We krijgen bijvoorbeeld jaarlijks fysieke check-ups maar het idee om een ‘psychologische check-up’ te krijgen is ons volkomen vreemd.

We weten dat als een klein lichamelijk letsel zoals een snee na verloop van tijd pijnlijker wordt, dit een teken is van een ernstigere infectie.

Maar als het niet lukt om een promotie op het werk te krijgen en dat na een aantal weken nog steeds emotioneel pijnlijk is, weten we niet dat we misschien depressief aan het worden zijn.

We reageren veel proactiever op fysieke pijn dan op emotionele pijn. Maar, afgezien van catastrofale verwondingen of ziekten, heeft emotionele pijn vaak veel meer invloed op ons leven dan fysieke pijn.

Hier zijn vijf redenen waarom emotionele pijn erger kan zijn dan fysieke pijn:

1. Herinneringen activeren emotionele pijn maar zelden fysieke pijn: als je je herinnert aan de tijd dat je je been brak, krijg je zelden pijn in je been, maar als je je herinnert aan de tijd dat je je afgewezen voelde voor je verliefdheid op de middelbare school, krijg je soms aanzienlijke emotionele pijn. Ons vermogen om emotionele pijn op te roepen door ons alleen maar verontrustende gebeurtenissen te herinneren, is diepgaand en staat in schril contrast met ons totale onvermogen (gelukkig) om fysieke pijn opnieuw te ervaren.
2. We gebruiken fysieke pijn als afleiding van emotionele pijn, niet andersom: sommige tieners en volwassenen doen aan zelfverminking (oppervlakkig snijden van hun vlees met een mes) omdat de fysieke pijn die het oproept hen afleidt van hun emotionele pijn, waardoor ze verlichting krijgen. Maar hetzelfde werkt niet omgekeerd, daarom zien we zelden dat een vrouw ervoor kiest om de pijn van een natuurlijke bevalling te beheersen door de afwijzingsbrief van haar favoriete universiteit opnieuw te lezen.
3. Fysieke pijn veroorzaakt veel meer empathie van anderen dan emotionele pijn: wanneer we een vreemde zien die wordt aangereden door een auto, huiveren we, snakken we naar adem of schreeuwen en rennen om te zien of ze in orde zijn. Maar als we een vreemdeling gepest of beschimpt zien, is het onwaarschijnlijk dat we een van die dingen zullen doen. We onderschatten consequent de emotionele pijn van anderen, maar zelden hun fysieke pijn. Verder worden deze hiaten in empathie voor emotionele pijn soms alleen verminderd als we zelf een vergelijkbare emotionele pijn hebben ervaren.
4. Emotionele pijn blijft echo’s produceren, heel anders dan fysieke pijn: als je een telefoontje kreeg over het overlijden van je ouders terwijl je op Valentijnsdag een romantische kreeft maaltijd met je partner had, zal het waarschijnlijk een paar jaar duren voordat je kunt genieten van kreeft of Valentijnsdag Dag zonder extreem verdrietig te worden. Maar als je je voet brak tijdens het spelen van softbal in een amateur competitie, ben je waarschijnlijk weer op het veld zodra je volledig genezen bent. Fysieke pijn laat meestal weinig echo’s achter (tenzij de omstandigheid van de verwonding emotioneel traumatisch was), terwijl emotionele pijn talloze herinneringen, associaties en triggers achterlaat die onze pijn telkens reactiveren wanneer we ze tegenkomen.
5. Emotionele pijn kan ons zelfrespect en onze mentale gezondheid op lange termijn schaden terwijl fysieke pijn dat zelden doet. Fysieke pijn moet behoorlijk extreem zijn om onze persoonlijkheid te beïnvloeden en onze mentale gezondheid te schaden (nogmaals, tenzij de omstandigheden ook emotioneel traumatisch zijn). In contrast kunnen zelfs slechts enkele episodes van emotionele pijn onze emotionele gezondheid langdurig schaden. Als een examen op de universiteit mislukt, kan dit bijvoorbeeld angst en faalangst veroorzaken; één enkele pijnlijke afwijzing kan leiden tot jaren van vermijding en eenzaamheid; pesten op de middelbare school kan ons verlegen en introvert maken als volwassenen, en een kritische baas kan onze zelfvertrouwen voor jaren aantasten.

Waarom we onze emotionele gezondheid meer aandacht zouden moeten geven

Dit zijn allemaal redenen waarom we onze emotionele gezondheid net zoveel (zo niet meer) aandacht en zorg zouden moeten geven als we onze fysieke gezondheid doen. Helaas doen we dat zelden. Terwijl we actie ondernemen bij de eerste aanblik van een kuchje of verrekking van de spieren, doen we weinig om veelvoorkomende emotionele verwondingen zoals afwijzing, mislukking, schuldgevoelens, piekeren of eenzaamheid te ‘behandelen’ wanneer we ze meemaken. Terwijl we meteen antibacteriële zalf op een snee of schaafwonde aanbrengen, doen we er weinig aan om ons zelfrespect te versterken of te beschermen als het laag is.

Het is waar dat we misschien niet weten welke acties we in dergelijke situaties kunnen ondernemen, maar het goede nieuws is dat dit soort informatie direct beschikbaar is. Het enige wat we hoeven te doen is het opzoeken op het Internet.

Copyright 2014 Guy Winch.

Guy Winch, Ph.D. , is een gediplomeerd psycholoog en auteur van emotionele eerste hulp: heling van afwijzing, schuld, falen en andere alledaagse verwondingen.

Als je interesse hebt om meer aandacht aan je emotionele gezondheid te geven, er is nu een online training om te leren loslaten. Je kan beginnen met 3 gratis lessen. Om te starten met de gratis lessen surf naar https://lerenloslaten.com/3-gratis-lessen

Hartegroet,

Jan Bommerez

Niet-weerstand is de sleutel tot de grootste kracht in het universum. Eckhart Tolle

Innerlijke weerstand is de mate waarin de levensstroom niet vrij door ons kan stromen. Die weerstand is geen bewuste creatie maar het onbewuste residu van onze onverwerkte stresservaringen uit het verleden, vooral de traumatische. Je zou ook kunnen zeggen dat het de som is van al onze triggers of ook wat Eckhart Tolle het ‘pijnlichaam’ noemt.

Het is dat in ons wat ons doet reageren in plaats van verbinden en kiezen.

We bestaan fysiek eigenlijk uit energie (beweging) maar onze zintuigen laten ons een schijnbaar vaste vorm zien. Het is ondertussen wel voor de meeste mensen bekend dat er niet echte ‘deeltjes’ bestaan en dat atomen voor 99.99999 % bestaan uit ruimte.

Alles is constant aan het trillen.

Waar je van houdt geeft je Vreugde

De snelste energie die wij als mensen innerlijk kunnen ervaren is de energie van verbinding, de Liefde en die gaat hand in hand met de Vreugde. Waar je van houdt geeft je Vreugde.

Alle andere ervaringsstaten zijn ‘nog niet Liefde’. Als je ze zo ziet zijn het groeikansen

Boosheid is ‘nog niet Liefde’. Angst is ‘nog niet Liefde’ etc. Door deze staten te transformeren stijgen we naar een steeds liefdevollere frequentie.  Het is waar ‘zelfrealistatie’ om gaat.

Hoe meer weerstand we kunnen loslaten hoe meer de Universele Liefde door ons heen kan stromen.

Daarom zeggen ongeveer alle wijsheidstradities ‘oordeel niet’. Daar komt de weerstand van namelijk.

Telkens ik oordeel ben ik in een staat van ‘nog niet Liefde’ en dat doet pijn aan mijn hart. Ik kan niet boos zijn en tegelijk gelukkig. Ik kan niet in angst leven en tegelijk gelukkig zijn. Mensen die heel vaak boos zijn, zijn trouwens ook kandidaten voor een hartinfarct…

Ik ben gelukkig als ik de Liefde ken.

Liefde is de scheppingskracht die alles mogelijk maakt

De Universele Liefde is wat Eckart Tolle bedoelt met ‘de grootste kracht in het universum.’ Die Liefde met hoofdletter is iets transpersoonlijks. Het is een kosmische kracht. Het is de scheppingskracht die alles mogelijk maakt. Liefde maakt mogelijk.

Als ik geen weerstand bied (niet oordeel) kan Ze door me heen stromen en wonderen verrichten.

Alle wonderen komen voort uit de Liefde maar het grootste wonder van allemaal is de Liefde zelf. Een Cursus in Wonderen

Als je de Liefde voelt is er ‘een prettige stroom’ die door je systeem gaat. Dat kan zich uiten als ‘vlinders in de buik’ maar ook als menselijke warmte of als ontroering of als mededogen of…

We gaan tijdens ons leven op en neer op de schaal van bewustzijnsstaten en wel om onszelf te leren kennen als expressies van de Universele Liefde. Door te leren wat we niet zijn en dat los te laten blijft alleen onze essentie over.

Wanneer we in weerstand zijn, zijn we ook uit de FLOW

Wanneer we hoger op de schaal van trilling snelheden vertoeven vult ons hart zich met vreugde en lager op de schaal met pijn en verdriet.

Wanneer we de levensstroom door ons heen kunnen laten stromen zijn we in FLOW. Wanneer we in weerstand zijn, zijn we ook uit de FLOW.

Wie geen weerstand biedt tegen het leven verkeert in een staat van genade, moeiteloosheid en lichtheid. Deze staat is niet onderhevig aan wat gebeurt in de omgeving, zij het leuk of niet leuk. Eckhart Tolle

Weerstand neemt vele vormen aan: boosheid, rancune, jaloersheid, angst, hebzucht, frustratie, piekeren, egoïsme, wrok, pijn, niet kunnen vergeven…

Omdat we in een wereld leven die de Liefde nog niet kent is er veel drama en ellende.

De wereld zo te zien zou ons kunnen verleiden om te zakken op de schaal van frequentiesnelheden, zelfs tot in apathie, schaamte en depressie.

Wat Eckart Tolle het ‘pijnlichaam’ noemt (onze onbewuste weerstand) wordt gevoed en versterkt telkens wanneer we boos zijn of bang of jaloers of beschaamd …

Het pijnlichaam (onze weerstand) is een soort batterij die je kunt opladen met ‘verzet energie’.

Ons hart is de generator van liefde

Maar we hebben in ons ook een generator van Liefde. Dat is ons hart. Ons kwetsbare hart. In tegenstelling tot de beperkte batterij is de generator grenzeloos. Je kunt altijd nog liefdevoller worden. Weerstand heeft een limiet. Als die blijft toenemen gaan we onderuit. Dat is wat Dr Gabor Mate zo helder beschrijft in ‘When the body says NO’.

Als de ‘batterij’ ons leven overheerst voelen we vooral beperking… Als we vanuit de Liefdesbron kunnen leven voelen we expansie, en zelfs soms grenzeloosheid.

Wat tilt ons op naar hogere trillingen? Vriendschap, mededogen, dierenliefde, liefde voor de natuur, lachen (veel lachen)…

Dat is gemakkelijk te vatten. Maar we vallen af en toe of vaak terug. Dat is wat weerstand doet. Hij gooit ons en houdt ons uit de FLOW en uit verbinding.

Waar loslaten essentieel over gaat is dat je door loslaten de opgepotte weerstand van oude onverwerkte ervaringen kunt verwijderen zodat je vaker kunt lachen, zodat je meer in verbinding kunt zijn, zodat je minder verdriet en meer vreugde kunt kennen….

Zoek niet de Liefde. Laat alles los wat haar in de weg staat. Rumi

In de online training ‘Leren loslaten’ behandel ik diverse oefeningen om dieper te ontspannen en oude stress los te laten. Ga naar de volledige cursus loslaten of probeer het eerst uit met 3 gratis lessen.

Ik wens je veel liefde, vreugde, welzijn en veel (heul veel) lachen toe.

Jan Bommerez

Om te stoppen met piekeren dienen we contact te maken met ons parasympatische zenuwstelsel. Wat als je vastzit in een bepaalde lus en hoe stap je hieruit? Noem het piekeren noem het malen, i.i.g. dat de mind bezig is met iets maar nergens uitkomt. Want als je het antwoord zou hebben, dan zou je niet hoeven piekeren. Je zit dus eigenlijk vast in een soort lus.

Onze mind heeft 3 functies niveaus

Onze mind heeft meerdere functieniveaus waarvan de hoogste is ‘de bewuste mind’. Hiermee kunnen we onderscheid maken en redeneren maar ook leren vanuit ervaring. Soms weet je bijvoorbeeld dat je iets niet opnieuw moet doen, dat zijn leerprocessen.

Het grootste deel van de tijd werkt onze mind echter automatisch. We noemen dit ‘de geconditioneerde mind’. Alles wordt opgeslagen en soms wordt iets bovengehaald door prikkels. Wat er vaak gebeurt als je aan het malen gaat is dat een oude ervaring ergens door wordt geraakt. Vervolgens begint iets vanuit je onderbewuste onrust te creëren en dan ga je malen, dan zit je in je hoofd.

De meest primitieve functie van de mind is reageren op prikkels zoals je hand wegtrekken als je hitte voelt of aan de kant springen bij een plotseling hard geluid.

Dat malen gebeurt dus wanneer je op automatisch staat. Je doet dat niet, het gebeurt. De hele kwestie is om daar bewust te kunnen uitstappen.

Dit is een metafoor hoe piekeren werkt

Je trekt een lade open en er zit niets in. Je doet de lade dicht en een beetje later ga je weer kijken en er zit weer niets in. Daar word je een beetje nerveus van. Je doet de lade dicht en een tijdje later ga je weer kijken en er zit weer niks in.

Dat is hoe piekeren werkt. Je zoekt een antwoord dat je niet hebt maar blijft eisen dat je het wel hebt. Je kunt vervolgens ook boos worden op jezelf omdat je een soort onmacht voelt.

Mocht je bij de lade geen herkenning hebben dan wellicht bij het volgende voorbeeld.

Je bent je autosleutels kwijt en je moet dringend ergens naar toe. Hoe loop je dan door het huis om je sleutels te zoeken? Waarschijnlijk krijg je nu een glimlach op je gezicht. Je doet hetzelfde als bij die lade. Je blijft maar kijken waar ze niet liggen in de hoop dat ze er deze keer wel liggen.

Dat betekent dat je niet in het nu bent en niet in verbinding met het hier. Je staat dus ‘op automatisch’.

Stoppen met piekeren en ons zenuwstelsel

Wanneer we kijken naar ons zenuwstelsel dan hebben we het sympathische, dat is de stress respons en het parasympatische om te ontspannen. De voornaamste zenuw in het parasympatische zenuwstelsel wordt ook wel de zenuw van de ziel genoemd. In het Latijn is dit de ‘Nervus Vagus’ en in het Nederlands de ‘zwervende hersenzenuw’. We hebben 12 hersenzenuwen die ontstaan in je achterhoofd en eentje daarvan gaat door je hele lijf en beïnvloedt alle functies. Om te stoppen met piekeren en te ontspannen heb je die zenuw nodig. Maar het merkwaardige is dat in die zenuw ook de Freeze-respons gebeurt. Dus je kan in die zenuw ook een opstapeling hebben van vastzittende zaken waardoor je niet meer kunt ontspannen. Het doel is dus om te leren hoe je die ontspanningszenuw, de zenuw van de ziel, kunt activeren. Hoe dit te leren leggen we uit in de volgende oefening.

Praktische oefening stoppen met piekeren

Een praktische oefening om te stoppen met piekeren is dus de zwervende hersenzenuw (parasympathicus) te activeren om de stress respons te neutraliseren. Deze zenuw loopt van het achterhoofd (hersenstam) door je keel en ook door je middenrif. Ze heet zwervend omdat ze overal naartoe gaat en dus niet in 1 rechte lijn. We weten dat we er op twee plekken bewustzijn naartoe kunnen brengen en dat gaan we doen in de volgende oefening.

1. Ga rechtop zitten en voel dat je voeten contact maken met de grond en je zitvlak met de stoel.
2. Adem een paar keer uit alsof je op een bril uitblaast alvorens je de glazen poetst. Je voelt hierbij een lichte trilling in de keel: ‘chaaaa’…
3. Nu adem je zolang uit dat je middenrif omhoog moet gaan. Voel maar: als je longen helemaal leeg worden dan gaat je middenrif omhoog.
4. Je start nu met de oefening waarbij je 4 tellen inademt door je neus, 7 tellen je adem vasthoudt en vervolgens 8 tellen uitademt op de manier zoals uitgelegd in stap 2 en 3. Doe hierbij je ogen dicht en voel dat je lijf bewust contact maakt met de stoel waar je op zit en je voeten met de grond.

We noemen dit de 4-7-8 ademhaling (die uit de Yoga komt). Door bewust aandacht te brengen naar de zwervende hersenzenuw doorbreken we het automatisch denken. Alleen door het automatische denken te doorbreken kan je stoppen met piekeren. Herhaal deze ademhaling 7 tot 9 keer en kijk wat er gebeurt. Wacht hierna 2-3 minuten en neem waar, voel en wees bewust wat er in je lijf gebeurt. Als je erg gespannen bent kan je de reeks van 7 tot 9 keer meerdere keren herhalen. Neem elke keer wel 2-3 minuten rust. Het lijf heeft ook tijd nodig om de ontspannende neurotransmitters aan te maken.

Wanneer je langzaam en lang uitademt zorgt de vagus voor de afscheiding van de neurotransmitter ‘acetylcholine’ waardoor de hartslag vertraagt. Om de vecht en vluchtreactie te kalmeren en te stoppen met piekeren heb je deze ‘vagale rem’ nodig…

Meer praktische oefeningen over loslaten wat allang vastzit behandel ik in mijn volledige cursus. Je kan om te beginnen kennismaken met 3 gratis lessen.

Ik wens je diepe ontspanning en een leven vol gezondheid, geluk en FLOW toe!

Hartegroet,

Jan Bommerez

‘Volgens een oud soefiverhaal leefde er in een land in het Midden-Oosten een koning die altijd verscheurd werd tussen geluk en moedeloosheid. Het minste of geringste wekte grote ontsteltenis bij hem. Tenslotte kwam er een moment dat de koning genoeg kreeg van zichzelf en het leven en hij ging op zoek naar een uitweg.

Hij liet een wijze man bij zich komen die in zijn koninkrijk woonde en erom bekend stond dat hij verlicht was. Toen de wijze man kwam zei de koning tegen hem: ‘Ik wil net zo zijn als u. Kunt u me iets brengen dat evenwicht, sereniteit en wijsheid in mijn leven brengt? Ik betaal elke prijs die u vraagt’.

De wijze man zei: ‘Ik denk dat ik u kan helpen. Maar de prijs is zo hoog dat uw hele koninkrijk als betaling niet genoeg zou zijn. Daarom maak ik er een geschenk van als u het eer aandoet’. De koning gaf hem zijn woord en de wijze man vertrok. Enkele weken later kwam hij terug en gaf de koning een sierlijk bewerkt jade (= edelsteen van o.a. ‘wijsheid’) doosje. De koning maakte het doosje open en vond er een eenvoudige gouden ring in. Op de ring stonden letters. De inscriptie luidde: Ook dit gaat voorbij.

Wat betekent dit? Vroeg de koning. De wijze man zei: ‘Draag deze ring altijd. Bij alles wat er gebeurt, goed of slecht, raakt u de ring aan en leest u de inscriptie. Op die manier hebt u altijd vrede’, (Bron: Eckhart Tolle, Een nieuwe aarde).

De stress respons is een ketenreactie. Wanneer ons organisme een stressor waarneemt zenden de amagydala een distress signaal naar de hypothalamus. Je kunt de hypothalamus zien als een ‘command center’ met invloed op het hele lichaam via de zenuwbanen en de neurotransmitters die erin worden doorgegeven. Het communicatiekanaal voor de stress respons heet de HPA as, naar de Engelse woorden ‘Hypothalamus-Pituitary-Adrenal’ (Hypotalamus-Hypofyse-Bijnieren). De hypotalamus beheert de afscheiding van hormonen door de hypofyse. De hypofyse kan meerdere doelwitten hebben in het lijf maar in het geval van de HPA as worden de nieren en bijnieren geviseerd.

Eerst komt de adrenaline die het hartritme verhoogt, de zintuigen verscherpt, ademhaling verdiept en versnelt en het lijf mobiliseert voor vechten of vluchten. Later wordt cortisol afgescheiden (van de cortex van de bijnieren). Het eerste doel van cortisol is om het energieverlies van de eerste respons te compenseren. Daarom wordt onder invloed van cortisol bijvoorbeeld glucose aangemaakt in het bloed.

Wanneer het lichaam te veel cortisol registreert in het lichaam (een feedback loop) wordt de stress respons in principe afgezet.

De stress respons is evolutionair niet bedoeld voor lange activering maar voor direct gevaar.

Wanneer de stress respons (die bedoeld is om ons leven te redden) blijft geactiveerd worden door chronische stressors (zoals in een relatie of omgeving verkeren die onveilig blijft) wordt de stress toxisch.

In normale hoeveelheden is cortisol een ‘herstellende agent’

Wanneer het lichaam echter te veel cortisol aanmaakt ontstaat schade. Cortisol kan normale werking van synapsen verstoren (de verbindingen tussen de zenuwcellen waar de neurotransmitters worden doorgegeven), kan de prefrontale cortex en de hippocampus doen krimpen (leervermogen en geheugen dus) en nog meer. Zo kan te veel cortisol ook de amydala vergroten zodat ze vaker en vaker de hippocampus te snel af zijn en het systeem in de stress respons houden.

Maar er zijn niet alleen cognitieve gevolgen: meerdere systemen in het lichaam kunnen dysfunctioneel worden door voortdurende aanwezigheid van cortisol: hartfunctie, spijsvertering, darmen en blaas, bloeddruk, suikerhuishouding, reproductieve organen…

Een overweldigende situatie zoals de wereldwijde Corona dreiging kan zorgen voor de productie van te veel cortisol, vooral als er reeds andere stressoren in je leven zijn.

Gelukkig bestaat er zoiets als ‘neuroplasticiteit’ d.w.z het vermogen van het zenuwstelsel om zich te herstellen.

Dat gebeurt echter niet vanzelf. We dienen bewust ons zenuwstelsel te helpen om zich te herstellen van onbewuste patronen.

Leren diep ontspannen en oude stress loslaten zijn daar voorbeelden van.

In de cursus behandel ik diverse oefeningen om dieper te ontspannen en oude stress los te laten. Ga naar de volledige cursus loslaten of probeer het eerst uit met 3 gratis lessen.

Harte groet,

Jan Bommerez